Azerbaycan Büyükelçisi: ''Önümüzdeki 100 yıl için gazımız var''

Ekselansları, Azerbaycan'ın yakın zamanda Bulgaristan'ın ana gaz tedarikçisi olması bekleniyor mu? Azerbaycan ülkemizin güvenli ve uzun vadeli bir ortağı olabilir mi?

Azerbaycan halihazırda Bulgaristan'ın güvenilir ve uzun vadeli enerji ortağıdır. 2013 yılında iki ülke arasında 25 yıllık bir anlaşma imzalandı. Bulgaristan ile Azerbaycan arasında bu kadar uzun vadeli gaz tedarik anlaşmalarının olması harikulade. Azerbaycan'ın enerji çeşitlendirmesi ve ülkenizin enerji güvenliğinin sağlanması ile ilgili konularla ilgilendiğinin bir göstergesi. Dolayısıyla, enerji konularında ve ülkelerimiz arasındaki tüm işbirliği alanlarında şüphesiz Bulgaristan'ın yakın ve güvenilir ortaklarıyız ve olmaya devam edeceğiz.

Fakat Azerbaycan diğer güney Avrupa müşteri ülkelerine de gaz tedarik etmekte. Önümüzdeki yıllar için kendimizi güvende hissedebilir miyiz, Azerbaycan'ın gaz potansiyeli nedir?

Evet, Azerbaycan, ‘’Yüzyılın Antlaşması’’nın imzalandığı 1994 yılından bu yana enerji kaynakları ihracatçısı rolünü üstlenmiş vaziyette. O zamandan beri 13 küresel enerji şirketi ile işbirliğimizi başlattık ve kaynaklarımızı Avrupa piyasalarına taşımak için birçok proje başlattık. Artık 16 yıldan fazla bir süredir Avrupa, herhangi bir kesinti veya manipülasyon olmaksızın Azeri gazını ve petrolünü alıyor. Her şey çok öngörülebilir ve tutarlı bir şekilde gerçekleşiyor. Azerbaycan'ın gaz rezervleri konusunda endişeye gerek yok. Şu anda hem iç ihtiyaçlarımızı karşılayacak hem de önümüzdeki 100 yıl boyunca ihracatımızın ihtiyaçlarını karşılayacak miktarlara sahip olduğumuz kanıtlandı.

Avrupa'da gaz talebinin keskin bir şekilde artması durumunda ülkenizin tepkisi ne olacak? Diyelim ki Rus gazına bir ambargo uygulandı. Azerbaycan rezervlerini koruyacak mı, uzun vadeli plan ve stratejisini takip edecek mi, yoksa tamamen talep üzerine mi hareket edecek?

Tabii ki enerji stratejimizi takip edeceğiz çünkü kendimizi büyük enerji oyuncularının rakibi olarak görmüyoruz. Buradaki fikir, enerji çeşitliliğini desteklemektir. Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in de dediği gibi Güney Gaz Koridoru'nun önemi ek gaz sağlamak değil, enerji kaynaklarını çeşitlendirmek. Enerji stratejimizi takip edeceğiz çünkü ilgili tüm taraflara hizmet ediyor. Ancak ihtiyaç ve talep olması durumunda ihraç ettiğimiz miktarları artırmaya hazırız. Bunu yapabiliriz çünkü bahsettiğim gibi büyük gaz rezervlerimiz var.

Azerbaycan'dan Avrupa'ya yeni gaz boru hatlarının inşası planlanıyor mu ve Gürcistan üzerinden ve Karadeniz boyunca Bulgaristan'a bir gaz bağlantısı "hayal edebilir miyiz"? Böyle bir proje size gerçekçi mi?

Azerbaycan şimdiye kadar batıya, Avrupa pazarına 5 büyük gaz boru hattı inşa etti. Şu anda bu, Azeri gazını Avrupa'ya tedarik etmek için yeterli. Ayrıca yenilenebilir ve yeşil enerji hakkında da düşünmemiz gerekiyor. Azerbaycan, Hazar Denizi'ndeki rüzgar türbinlerinden elektrik üretme olasılığını araştıran projeler başlattı. Rumen hükümeti bu alanda işbirliğiyle ilgileniyor ve Avrupa düzeyinde müzakereler sürüyor. Karadeniz'in dibindeki bir bağlantı ile elektrik taşımak gayet mümkün.

Petrol konusuna da değinelim. Hazar Denizi kıyısındaki petrol yatakları insanlık tarafından bilinen en eski yataklardan biridir ve Sovyetler Birliği on yıllardır bunlardan yararlanmıştır. Azerbaycan'ın şu anda ne kadar rezervi var?

Kesinlikle haklısın çünkü Azerbaycan, 19. yüzyılda petrol üreten ve işleyen ilk ülke olarak biliniyor. Bahsettiğim gibi, büyük petrol projelerimiz 1990'lardan. Rakamlar hakkında konuşmamız gerekirse, yataklarda birkaç milyar varil petrol olduğunu kanıtladık.

Azerbaycan'ın bazı sahaları Azeri, İngiliz, İran, Türk, Rus ve diğer enerji şirketleri tarafından ortaklaşa geliştirilmekte. Bu model milletiniz için son derece önemli bir şahsiyet olan Haydar Aliyev tarafından uygulanmıştır. Bu model, ilgili tüm taraflar için hala güvenlik ve refahı garanti ediyor mu yoksa bir çatışma potansiyeli de taşıyor?

Gaz sahalarımızın bir bölümünü yöneten konsorsiyumlar olduğu konusunda haklısınız. Temel gerçekten milli liderimiz Haydar Aliyev tarafından atıldı. Daha sonra 1990'larda Azerbaycan'ın siyasi bağımsızlığını garanti altına alması gerçekten önemliydi ve ülkede küresel şirketlerin varlığı ekonomik güvenliği sağladı. Petrol ve gaz ihracatı sayesinde Azerbaycan ekonomisine önemli yatırımlar için fırsatlar açılmış ve bu da genel olarak ülkemizin genel refahını artırmıştır. Çatışma olasılığı ile ilgili olarak – bu mümkün değil. Nedeni, enerji politikamızın çok açık, şeffaf, iş odaklı ve etkileşim odaklı olmasıdır. Tüm ortaklarımız şu anda aralarında çatışmalar yaratmadan karşılıklı yarar için çalışıyor.

Enerji diplomasisini bir kenara bırakıp geleneksel diplomasiye geçelim. 5 Haziran'da Bulgaristan ile Azerbaycan arasındaki resmi ikili ilişkilerin başlamasının 30. yılını kutlayacağız. Ekselansları, geride bırakılan bu otuz yılda neler başardık?

1918'de bağımsızlığımızı kazandık ama Bolşevik işgalinden sonra Sovyetler Birliği'nin bir parçası olduk. Sovyetler Birliği'nin dağılmasıyla bağımsızlığımızı yeniden kazandık ve ardından Bulgaristan Azerbaycan'ı ilk tanıyan ülkelerden biri oldu. Son 30 yılda ikili ilişkilerimiz başta olmak üzere ticari, ekonomik ve kültürel anlamda birçok başarıya ve ilerlemeye imza attık. Siyasi diyaloğumuz gibi kültürel bağlarımız da çok iyi seviyede. 2015 yılında stratejik ortaklık bildirisine imza attık. İkili ilişkilerimizin tüm alanlarında bu stratejik ortaklığın ilkelerini takip ediyor ve onlara rehberlik ediyoruz.

Röportaj: Simeon İvanov

Çeviri: Selami Hasan