Enteresan bir yerde yaşarken dikkatli olacaksınız

Farz edelim ki şu anda Topkapı Sarayı’ndasınız. Tarihi kitaplar var, tarihi eşyalar var. Müdür olduğunuz süre içerisinde tarihle ilgili neler öğrendiniz, biz neler öğrendik?

- Tarihçiler müzeleri iyi bilmek zorunda. Müzeleri az kullanıyoruz. Müdürlüğümde o açığı kapattım zannediyorum biraz, çünkü daha evvelden de bakardım müzelere, dikkat ederdim, mihmandarlık yaptım. Lazım yani, tarihi objeler, sanat eserleri ve evraklar. Evrakları tarihçiler okur. Mutlaka bilinmesi, incelenmesi gereken şeyler. Adamın ufkunu genişletiyor ve okuma enerjisi yapıyorsun, kazanıyorsun, onun için müzeler mühimdir. Bizim müzeler de öyle, başka müzeler de öyle. Müzenin sonu yok. Kim ne yaparsa yapsın bir takım müzelerin hiç ummadık yerden faydası olur. Müze görmek lazım, çok önemli bu.

Bulgaristan’da Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunun 100. yıldönümüyle ilgili, liderlikle ilgili bir konuşma yaptınız. Bir halk, bir değişiklik zamanının geldiğini ne zaman hisseder?

- Değişikliği hissediyor insanlar, her devirde hissederler. İster ya da istemez. Şimdi de Türkiye’de böyle bir kriz yaşıyoruz. Bu değişikliğin adını yanlış koyanlar, yanlış gösterenler var. Ona da dikkat etmek lazım. Hayatın kendi bildiğine gitmesi lazım, bunun için de çalışmak lazım.

İnsanların liderlerinde nasıl bir beklentisi var?

- Onlar çok şey bekliyor ama sonra nereye veriyorlar o ayrı bir şey. Bakmak lazım ne seçiyor, ne istiyor. Beklentisi bitmez bizim vatandaşın. Fakat siyasi görüşlerinde de her zaman çok isabet olduğunu zannetmiyorum. Zaten bir lider sıkıntısı var Türkiye’de, o çok açık.

Türkiye’nin bölgede lider rolü ortada. Rusya ile Ukrayna arasında yürütülen müzakerelerden de anlaşılıyor bu. Hedef ne olmalı?

- Herhalde savaş istemiyoruz. Savaş istersek bizim işimiz bozulur, yaşayışımız, yaşam tarzımız, ticaretimiz, seyahatlerimiz bozulur. Bunu istemiyoruz. Bu illa oradan turizm olmayacak da aç kalacağız demek değil, bazen de aşırı turizm olur, bugün olduğu gibi. Antalya’da ve güneyde yer bulamıyorsun, hepsini dolduruyorlar. Çok fazla göç var Rusya’dan, bu harp de böyle neticelendi. İnsanlar kaçıyor ve kalabalıklaşıyor etraf. Memleketlerine geri dönmemelerinin çok zararı dokunur onlara, bize de dokunur tabii. O bakımdan biz de bitmesini istiyoruz.

Size Puşkin ödülü verilmişti. Şimdi bu savaş ortamında nasıl bakıyorsunu bu ödüle?

- Puşkin büyük adam. Beynelmilel bir adam. Puşkin ödülüne artık başka bir ödül diye bakılmaz, o adı taşıyan herhangi bir ödül makbuldür, iftihar edilecek bir şeydir, memnunun o yüzden böyle bir ödülüm olduğuna. Rusya ile Türkiye’nin herkes açısından iyi geçinmesi lazım. Bulgaristan’la da iyi geçinmek lazım. Biz dünyanın enteresan bir yerinde yaşıyoruz. Enteresan bir yerde yaşarken dikkatli olacaksınız. Aksi takdirde George Orwell’in Hayvan Çiftliği’ne çevrilir burası. Bir ülkenin kendi şahsiyetiyle, kendi kültürüyle, kendi ananesi, kendi bağımsızlığıyla yaşaması için, kendi gelişimini tayin edebilmesi için bu lazımdır – bağımsızlık. Kendi bağımsızlığına hürmet eden büyük devletlerle ilişki kurabilirsiniz.

Herşeyin kaydedildiği bir dünyada yaşıyoruz. Bu kadar çok hatıralarla nasıl yaşayacağız?

- Yapamazsınız. Yavaş yavaş, yük olacak meseleleri halletmeye, anlamaya, doğru anlamaya, deşmeye çalışmalısınız. Bu kadar şeyi beyninizde ve sırtınızda taşıyamazsınız, zararı dokunur size. Çok zor iş, kolay değil ama yapmak lazım. Her ülke kendi etrafındaki kendine benzer ülkeyle yakın ilişkiye geçmek, temas etmek, kardeşleşmek zorunda.

Ayşe Sali